BiH formira rezervnu vojsku nakon planova o mobilizaciji u Srbiji i Hrvatskoj

Ministar odbrane Bosne i Hercegovine Zukan Helez pokrenuo je proceduru za formiranje rezervnog sastava Oružanih snaga BiH, uz obrazloženje da je riječ o odgovoru na sigurnosne trendove u okruženju — povratak obavezne obuke u Hrvatskoj i Srbiji, te inicijativu za rezervni sastav policije u RS-u. Nacrt pravilnika, potvrđeno je za RSE, trebalo bi da uđe u javnu raspravu do kraja septembra, a prvi javni poziv za dobrovoljce planiran je početkom 2026.. Prema planu, prvi rezervisti mogli bi u jedinice već u ranoj 2026. godini.

Previđeno je da rezervu čine bivši vojnici i civili bez vojnog iskustva, s fokusom na deficitarna zanimanja: inženjere, IT stručnjake, ljekare i medicinsko osoblje. Umjesto klasičnih vježbi, obuka bi bila specijalistička, vezana za struku, uz novčane naknade i statutarnu zaštitu civilnih radnih mjesta tokom angažmana.

Dio stručnjaka ocjenjuje da je formiranje rezerve bespotrebno bez prethodne modernizacije i prestrukturiranja OS BiH u manje, pokretljivije i bolje opremljene jedinice. Drugi pak smatraju da je rezervni sastav racionalan odgovor na sigurnosne izazove i prirodne nepogode, te da treba pratiti veći odbrambeni budžet i bolje uslove službe kako bi vojska bila privlačnija mladima.

OS BiH danas broje oko 8.000 vojnika, s oko 2.000 nepopunjenih mjesta. Već 2025/2026. u penziju odlazi 520 oficira i podoficira te oko 200 vojnika, a u narednih osam godina polovica današnjeg sastava ispuniće uslove za penziju. Sistem je, podsjetimo, uspostavljen 2006. uz stroge etničke kvote u popuni i komandnim strukturama.

Zakon o odbrani BiH (2006.) predviđa rezervni sastav, ali on nikad nije zaživio. Da bi se sadašnji plan sproveo, potrebno je usvojiti podzakonske propise na državnom nivou, te urediti mehanizme zaštite radnih prava rezervista na nižim nivoima. Ministarstvo navodi da traju interne konsultacije, a odgovori zamjenika ministra iz kvota SNSD-a i HDZ-a o ovom prijedlogu još nisu objavljeni.

• Cilj: brzo “zatvaranje rupa” u ljudstvu, podizanje otpornosti na krize (bezbjednosne i civilne).
• Profil: stručne ekipe (inženjering, medicina, IT, logistika) raspoređene po specijalnostima.
• Trošak: veće izdvajanje iz budžeta (naknade, obuka, oprema).
• Rizik: bez paralelne modernizacije i jasnog finansiranja, rezerva može postati spisak bez kapaciteta.

Ako pravilnik prođe javnu raspravu i usvajanje, prvi pozivi za dobrovoljce mogli bi uslijediti početkom 2026., a prve jedinice rezerve — uz specijalističke obuke — biti stavljene u operativni plan tokom iste godine.