Balkan i nova ruta za šverc kokaina preko Afrike

Organizovane kriminalne grupe čiji su članovi porijeklom iz država Zapadnog Balkana koriste novu rutu za krijumčarenje kokaina iz Latinske Amerike do Evrope – preko država Zapadne Afrike. Na to su ukazali istraživači Globalne inicijative protiv transnacionalnog organizovanog kriminala (GI) u izvještaju objavljenom u septembru.Saša Đorđević, ko-autor izvještaja, za Radio Slobodna Evropa (RSE) kaže da se fokus organizovanih kriminalnih grupa sa Zapadnog Balkana pomjerio sa direktnog transporta na rutu preko Zapadne Afrike, između ostalog, zbog povoljnog geografskog položaja – na sredini između Latinske Amerike, gdje se kokain proizvodi i tržišta u Evropi, gdje se transportuje.Izvještaj je sačinjen na osnovu 70 intervjua sa istraživačkim novinarima, predstavnicima policija i tužilaštava, akademicima, zvaničnicima i zaposlenima u privatnom sektoru u pomorskim lukama i aerodromima, akterima uključenim u trgovinu kokainom, korisnicima opojnih droga i zdravstvenim radnicima u državama Zapadnog Balkana, Latinske Amerike i Zapadne Afrike.Đorđević ukazuje da su organizovane kriminalne grupe sa Zapadnog Balkana učvrstile svoje prisustvo u obalskim državama Zapadne Afrike. Među njima su Sijera Leone, Senegal, Gvineja Bisao, Gvineja i Gambija.Na saznanja o korištenju rute preko Zapadne Afrike ukazuje i EUROPOL, evropska agencija za sprovođenje zakona. “Najistaknutije kriminalne mreže imaju svoje predstavnike posrednike, a ponekad čak i cijele ćelije, raspoređene u zemljama porijekla u Južnoj Americi ili u logističkim centrima u Zapadnoj ili Južnoj Africi”, naveli su u EUROPOL-u u odgovoru na upit RSE.Dodaju da je formirana posebna operativna grupa kako bi odgovorila na prijetnju koju predstavlja organizovano krijumčarenje narkotika. Ta grupa, kako su naveli, okuplja države Zapadnog Balkana, Evropske unije i cijelog svijeta, kako bi mogla da cilja kriminalne mreže.Organizovane kriminalne grupe sa Zapadnog Balkana su u međunarodnim organizacijama, poput EUROPOL-a i INTERPOL-a označene među ključnim za krijumčarenje kokaina iz država Latinske Amerike, poput Brazila, Kolumbije i Ekvadora do tržišta u državama, prije svega Zapadne Evrope, poput Holandije.Nova ruta za krijumčarenje kokaina, prema riječima Đorđevića, predstavlja dodatni izazov, jer organizovane kriminalne grupe sa Zapadnog Balkana države Zapadne Afrike koriste i kao mjesta za skladištenje droge, što im kasnije olakšava distribuciju i transport.Pozicioniranje u tim državama, kao i u slučajevima država Latinske Amerike i Evrope, kriminalnim grupama sa Zapadnog Balkana, im omogućava korupcija. “Oni nemaju podršku svih članova lokalne vlasti.Organizovani kriminal, pa i ovaj koji dolazi preko Zapadne Afrike, jednostavno ne može da funkcioniše bez ljudi koji su podložni korupciji, a rade na tim ključnim pozicijama, prije svega, u lučkoj bezbjednosti, u carini, u policiji”, pojašnjava Đorđević.Do uspostavljanja te rute, dodaje, došlo je i zbog povećane potražnje za kokainom u Evropi, prije svega, na tržištu Zapadne Evrope. To pokazuju podaci o koncentraciji ostataka kokaina u otpadnim vodama velikih evropskih gradova koje prikuplja Agencija Evropske unije za droge (EUDA).U izvještaju objavljenom u junu 2025. navodi se da su ostaci kokaina u komunalnim otpadnim vodama povećani u 39 od 72 grada za koje postoje podaci, poput Brisela, Antverpena, ali i Zagreba i Maribora u Sloveniji tokom 2023. i 2024. godine.Kokain je poslije kanabisa, druga najčešće korištena ilegalna droga u Evropi, podaci su EUDA, a u periodu od samo tri godine, količina zaplijenjenog kokaina u Evropskoj uniji se udvostručila.