Najprofitabilnije stranke SDP, SNSD i SDA, HDZ najviše zaradi pred izbore

Sudeći po godišnjim finansijskim izvještajima koje su stranke dužne dostaviti Centralnoj izbornoj komisiji, u Bosni i Hercegovini je najskuplja socijaldemokratija, a nešto jeftinije je članstvo i simpatizovanje pučkih, narodnjačkih stranaka. Posebna priča je kao kandidat neke stranke učestvovati na izborima, jer tad s tom strankom, po pravilu, morate potpisati ugovor. Stranka finansira vašu kampanju, a vi, ako budete izabrani, plaćate stranci dio vaše mjesečne zarade, dio od primanja kao članova komisije… uglavnom po desetak odsto od svakog primanja koje ostvarite. Ukoliko napustite stranku, morate platiti i zaostatke i odštetu – ukupno nekoliko desetina hiljada maraka. Na to sve stranke, ovisno o broju osvojenih fotelja, iz budžeta dobijaju godišnje i do milion i po maraka. Taj novac kroz poreze i ostali harač uplaćuju svi građani i poduzetnici u BiH, a zbog rupa u budžetima i novca koji država i njeni entiteti posude od MMF-a i drugih međunarodnih kreditora, banaka, prodaje obveznica… Opšti izbori su u oktobru, a evo koliko su “glavne” stranke u Bošnjaka, Hrvata i Srba i “ostalih” inkasirale u ovom mandatu.

Cijena “socijaldemokratije”

Socijaldemokratska partija BiH je najprofitabilnija politička organizacija u našoj zemlji. Od članarina je ova stranka u posljednje četiri godine mandata “zaradila” više od dva miliona maraka. Primjerice, u izbornoj 2010. godini, članstvo je u blagajnu ove stranke uplatilo nešto više od pola miliona maraka, dodatni prilozi fizičkih osoba i članova iznosili su gotovo 150 hiljada maraka, pravna lica su dodale oko 190 hiljada, od imovine koju je SDP BiH “naslijedio” od Komunističke partije BiH i druge imovine još oko 650 hiljada, iz budžeta je na račun SDP-a BiH “leglo” još oko 3,1 milion maraka – ukupno gotovo 4,8 miliona maraka. I tako svake godine, što znači da će kroz blagajnu SDP-a BiH, za četverogodišnji mandat na izmaku, proći gotovo 15 miliona maraka, od toga oko 12 miliona maraka iz državne blagajne.
Odgovorno je i članstvo “prvih socijaldemokrata” iz Republike Srpske. Savez nezavisnih socijaldemokrata (SNSD) godišnje od članarina “ubere” u prosjeku oko 350 hiljada maraka. Pravna lica nisu velikodušna prema SNSD-u kao prema SDP-u BiH, pa je ova stranka u najboljoj izbornoj 2010. godini dobila simbolične 22 hiljade maraka. Dok je ova stranka iz budžeta te godine dobila 2,4 miliona maraka, prošle godine su – budući da su im je SDS i neke druge stranke “oteli” fotelje – inkasirali “samo” milion i po maraka. Ukupni prihodi SNSD-a u četverogodišnjem mandatu, ukoliko se nastavi godišnji prosjek, iznosiće otprilike osam miliona maraka.

Narod brine za stranke

Stranka demokratske akcije po pravilu dobije deset puta više novca od finansijskih “priloga” fizičkih osoba ili članstva nego od samih članarina.
Godišnje SDA sabere u prosjeku oko 60 hiljada maraka od članarine, no da “narod zna” koliko je novac potreban za funkcionisanje stranke govori i službeni podatak prema kojem se u blagajnu svake godine slije u prosjeku oko 650 hiljada maraka “priloga”. U prošlom mandatu je ova stranka godišnje iz budžeta dobijala oko četiri miliona maraka, no budući da su im dio finansijskog kolača “otkinuli” SDP BiH, SBB i druge stranke, SDA je prošle godine iz budžeta dobila “samo” oko 2,7 miliona maraka. S krajem ovog mandata kroz blagajnu SDA bi tako moglo proći oko 14 miliona maraka, od toga više od deset miliona maraka novca poreskih obveznika.
Ni članstvo HDZ-a BiH, baš kao i ono SDA, ne voli plaćati članarinu. “Stožerna” hrvatska stranka od članarine prikupi godišnje takođe oko 60 hiljada maraka, dok “prilozi” fizičkih osoba ili članstva drastično variraju. HDZ BiH je tako prošle godine po ovoj stavki dobio oko 141 hiljadu maraka, no u izbornoj 2010. godini prilozi fizičkih lica ili članstva su bili deset puta veći i iznosili su 1,47 miliona maraka! Slična je situacija i s pravnim licima koja su prošle godine uplatila bijednih deset hiljada maraka, ali su zato izborne 2010. “počastili” HDZ BiH s oko 211 hiljada maraka. Iz budžeta ova stranka godišnje dobija u prosjeku milion i po maraka. Ako je suditi po prošloj godini kad je ova stranka ukupno zaradila nešto više od 1,6 miliona maraka, onda bi ova stranka u mandatu na isteku mogla inkasirati oko 6,4 miliona maraka, osim ako se ne ponovi izborna 2010. pa ju fizičke osobe, članstvo i pravna lica ne “poguraju” opet s kojim milionom.
Članstvo HDZ-a 1990. ne voli plaćati članarinu. Uplate se kreću od 2.658 maraka u prošloj do 8.870 maraka u izbornoj 2010. Ni finansijski “prilozi” nisu ništa bolji pa je ova stranka prošle godine dobila po toj stavci oko 20 hiljada maraka, a godine 2010. oko 44 hiljade maraka. Pravna lica HDZ-u 1990. prošle godine nisu uplatila ni feninga, a pred izbore 2010. godine tek oko 22 hiljade maraka. Do prošlih opštih izbora je stranka iz budžeta dobijala oko 700 hiljada maraka godišnje, dok je prošle godine iz budžeta dobila oko 460 hiljada maraka. Ako je suditi po prošlogodišnjem ukupnom prihodu od oko pola miliona maraka, kroz blagajnu “devedesetke” će do kraja godine proći oko dva miliona maraka, ili sedam puta manje nego kod SDP-a i SDA, četiri puta manje od SNSD-a i tri puta manje nego kod HDZ-a BiH.
Što se tiče Srpske demokratske stranke, ona od članarina “zaradi” u prosjeku oko 200 hiljada maraka, a “prilozi” pred prošle opšte izbore 2010. su iznosili nešto više od 160 hiljada maraka. Pravni subjekti SDS-u su te godine uplatili oko 5.000 maraka. Iz budžeta je ova stranka te godine dobila 1,2 miliona maraka – ukupno oko 1,6 miliona maraka, dok je stranka u protekle četiri godine iz budžeta inkasirala oko milion maraka godišnje. Ako se tako nastavi, do kraja godine će kroz blagajnu SDS-a proći oko 5,5 miliona maraka.

“Boljitak” standardan

Što se tiče Narodne stranke Radom za boljitak, ona je od članarina u 2010. prikupila manje od deset hiljada maraka, a prošle godine članovi su uplatili pola od tog iznosa. Što se tiče “priloga” fizičkih osoba i članstva, “Boljitak” je prošle godine dobio oko 34 hiljade maraka, a u izbornoj 2010. godini 257 hiljada maraka. Ova stranka iz budžeta posljednja dva mandata uzima oko 600 hiljada maraka, tako da će “Boljitak” za četiri godine mandata na izmaku inkasirati oko 2,5 miliona maraka.
Što se tiče HSP-a BiH, njima niko prošle godine nije platio članarinu, dok su finansijski prilozi iznosili oko osam hiljada maraka. Godine 2010. su prijavili 280 maraka od članarine i dvije hiljada maraka “priloga”. Iz budžeta je ova stranka 2010. godine dobila nešto više od 300 hiljada, a prošle godine oko 158 hiljada maraka.

Fahri se isplatilo

Savez za bolju budućnost BiH je 2010. godine prvi put izašao na opšte izbore. Te godine članarinu niko nije platio (ove godine je uplaćeno 23 hiljade maraka), prilozi fizičkih osoba i članova su iznosili oko 230 hiljada maraka (prošle godine 1.700), a iz budžeta je SBB BiH dobio oko 33 hiljade maraka. No, prihodi iz budžeta za ovu stranku u protekle četiri godine iznosili su oko 1,3 miliona maraka godišnje što znači da će stranka, ako se ovako nastavi do kraja godine, u prvome mandatu inkasirati oko 5,2 milijuna maraka iz budžeta.
Partija demokratskog progresa je prošle godine prijavila ukupno 517 hiljada maraka prihoda, od toga je 473 hiljade dobila iz budžeta, što znači da će, ako se ovako nastavi, do kraja godine i ovog mandata “zaraditi” oko dva miliona maraka uglavnom iz budžeta.
Zanimljivo je spomenuti kako je novoosnovana Demokratska fronta na čelu s bivšim SDP-ovcem, članom Predsjedništva BiH Željkom Komšićem, prošle godine prijavila ukupno oko 200 hiljada maraka. Tako je prijavljeno da je 4.406 članova DF-a uplatilo oko 76 hiljada maraka članarine, a uplaćeno je i oko 40 hiljada maraka “priloga” fizičkih osoba i članstva, a pravna lica su ovu stranku “pogurala” s oko 40 hiljada maraka. Najveći pojedinačni prilog od 28.000 maraka uplatio je izvjesni Dragan Vrankić.
Ostale stranke koje nismo ovdje spomenuli uglavnom se mogu pohvaliti neplaćanjem članarina i manjim iznosima koje dobijaju iz budžeta na osnovu ostvarenih rezultata. Novac se uglavnom troši na predizborne kampanje i “održavanje stranačke infrastrukture”. Moramo istaći kako smo naveli iznose koji su službeno prijavljeni Centralnoj izbornoj komisiji. Ima li i koliki su iznosi u “crnim fondovima”, poput onih zbog kojih je HDZ u Hrvatskoj prvostepenom presudom osuđen kao zločinačka organizacija, posao je za istražne organe u BiH. U gore navedene troškove koji se plaćaju iz džepa građana treba dodati još i troškove za plate izabranih funkcionera, od (grado)načelnika, članova opštinskih i gradskih vijeća, poslanika u kantonalnim, federalnom i državnom parlamentu, ministara, članova Predsjedništva BiH… čija mjesečna primanja često premašuju i 7.500 maraka.

Članstvo SDP-a i SNSD-a u budžetee stranaka uplati godišnje u prosjeku i do pola miliona maraka. HDZ BiH je 2010. dobio 1,4 miliona maraka “priloga”. Pravna lica najviše vole SDP i HDZ. Ostale milione stranke dobiju iz budžeta

SDP BiH
Prihod za četiri godine oko 15 miliona, oko 12 miliona maraka iz budžeta

SNSD
Prihod za četiri godine oko osam miliona, oko šest miliona maraka iz budžeta

SDA
Prihod za četiri godine oko 14 miliona, oko deset miliona maraka iz budžeta

SDS
Prihod za četiri godine 5,5 miliona, od toga oko četiri miliona iz budžeta

HDZ BiH
Prihod za četiri godine oko 6,4 miliona maraka, najviše od novca poreskih
obveznika

SBB BiH
Stranka će u četiri godine postojanja inkasirati oko 5,2 miliona maraka iz budžeta

‘Boljitak’
Lijanovićeva stranka će iz budžeta u četiri godine naplatiti oko 2,5 miliona maraka

HDZ 1990.
Prihod za četiri godine oko dva miliona maraka, uglavnom od novca iz proračuna

PDP
Stranka će do kraja mandata “zaraditi” oko dva miliona maraka iz proračuna

HSP BiH
Prihod za četiri godine iznosiće oko 600 hiljada maraka, uglavnom iz budžeta

DF
Komšićeva stranka je u prvoj godini prijavila oko 200 hiljada maraka prihoda

Dnevni list