Arheološka otkrića u 2013. godini

Slučajni pronalazak jednog skeleta prilikom gradnje novog parkinga, o kome se posljednjih nekoliko godina najviše spekulisalo, dobio je naučnu potvrdu da su to zemni ostaci engleskog kralja Richarda III i to je američki dvomjesečnik “Archaeology” proglasio za najvažnije arheološko otkirće u prošloj godini.

U broju za januar/februar 2014. godine, stručne novine američkih arheologa, prema višegodišnjoj tradiciji, načinile su listu 10 najvažnijih arheoloških otkrića u svijetu u prošloj godini i odabir je veoma šarolik od skeleta Richarda III koga je Shakespeare proslavio dramom “Richard III”, preko neopljačkane grobnice vladarke civilizacije Vari koja je prethodila Inkama u Peruu, najstarije lobanje nađene u Gruziji stare 1,8 miliona godina, mumificiranog leša starog 6.000 godina izvađenog iz tresišta u Irskoj, avionskog laserskog snimka kompleksa Angkor Wat u Kambodži koji je donio sasvim nova saznanja o tom spomeniku svjetske kulturne baštine, do podataka o otkrićima do kojih se došlo praćenjem tunela koje kopaju krtice.

Gužva oko dileme da li je skelet otkriven 2012. u Lesteru star 500 godina zaista ono što je ostalo od posljednjeg vladara iz kuće York nije prestala sve dok konačno nije nađen DNK dalekog krvnog srodnika na osnovu koga je dobijen neoboriv dokaz da je to zaista kostur Richarda III koji će tek ovih dana dobiti konačno svoje mjesto uz svoje pretke. Obred pohranjivanja Richardovih zemnih ostataka biće izveden prema ritualu iz 15. vijeka pošto je nađen dokument koji ga precizno opisuje.

Zanimljivo je da su iste godine u Engleskoj na drugim gradilištima parkinga nađeni još neki značajni arheološki ostaci, kao što je 1.700 godina staro groblje, a u Škotskoj je nađeno osam skeleta lociranih oko groba srednjovjekovnog plemića što bi mogli biti ostaci njegovih rođaka.

Na drugo mjesto po značaju, stavljeno je otkriće pet lobanja na lokalitetu Dmanisi u Gruziji koje su stare između 1.800.000 i 1.500.000 godina i pripadaju Homo erectusu što je starije od svih dosadašnjih tragova čovjekovog pretka izvan Afrike.

Najneobičnija je jedna lobanja kod koje je lice znatno veće nego kod ostalih, a prostor za mozak manji. Prema riječima stručnjaka, da je ova lobanja nađena u fragmentima, vjerovalo bi se da pripadaju različitim vrstama hominida.

Na treće mjesto po značaju stavljeno je otkriće monumentalnog kompleksa izgrađenog od kamena oko 20 kilometara istočno od Rima koji se datira u četvrti vijek prije nove ere. U samom Rimu ne postoji ovako veliki kompleks građevina te starosti, a čije su dimenzije veličine jednog gradskog bloka.

Lokalitet nazvan Gabil nema paralele u periodu kada je Rim bio republika, jer tada nisu podizane tako raskošne i monumentalne građevine. Za sada nije utvrđeno da li je to bio neki javni kompleks ili privatna palata, ali nadmašuje i najveće vile sačuvane u Pompejama. Kompleks ima kolonade, podove sa geometrijskim šarama, monumetalno stepenište i tragove zidnog slikarstva.

U okviru nekropole na sjeveru Perua ekipa arheologa sa Univeziteta iz Varšave i Katoličkog univerziteta iz Lime našla je, početkom prošle godine, neotvorenu grobnicu iz perioda civilizacije Vari, koja je dostigla svoj vrhunac prije 1200 godina. Njoj je pripalo četvrto mjesto na listi važnih otkrića.

U odvojenim prostorijama su nađeni ostaci četiri vladarke, koje su bile okružene sa 40 pokojnica plemenitog porijekla sahranjenih u sjedećem položaju, a preko ovih pokojnica bili su rasuti ostaci sedam ljudskih žrtava. U ovom grobnom kompleksu nađeno je 1300 artefakata, među kojima su ukrasi za uši, kakve su nosili vladari, predmeti od zlata, ostaci tkanina koje su vrijedile više od zlata, kao i izuzetni primjerci dekorisane keramike.

Do sada su već nađeni vladarski grobovi, ali ovo je prva grobnica kraljica na osnovu koje može da se dobije slika o mjestu i ulozi žena u tom društvu.

Na petom mjestu je najstarija ikada mumija nađena u tresetu u Evropi koja je iskopana u tresetišu Kešel u Irskoj. “Kešelski čovjek” pripada ranom bronzanom dobu i datiran je u 2000. godinu prije nove ere što znači da je oko 600 godina stariji od do sada otkrivenih pokojnika čija su se tijela konzervirala u tresetu a ima ih, osim otoka u Velikoj Britaniji, i na sjeveru Evrope.

Otkriće reljefa na kamenu koje je bilo potopljeno u jezeru Vinemuka u Nevadi našlo se na šestom mjestu s obzirom na to da je to prvorazredna senzacija – za paleoindijanaca se znalo da su bili lovcu na mamute, ne i umjetnici. Zahvaljujući datiranju pomoću ugljenika utvrđeno je da su ovi reljefi stari oko 15.000 godina. Nije još razjašnjeno šta je trebalo da znače ovi reljefi jer su uglavnom geometrijskih oblika, ali su sada izvan vode koja se u međuvremenu povukla a lokalni starosjedioci smatraju ih svetim kamenjem.

U Kambodži su ove godine izvršena snimanja najsavremenijim uređajima Angkor Wata, koja su pokazala da je ovaj kompleks hramova zahvatao mnogo veću površinu od one koja je obuhvaćena postojećim širokim kanalom. Izvan ograđenog prostora nalazila su se urbana naselja koja su višestruko veća od površine hramova.

Ovom otkriću je dato sedmo mjesto dok je osmo pripalo lobanji 14-godišnje djevojčice na kojoj se jasno vide tragovi ljudožderstva u Džejmstaunu, prvoj koloniji u Sjevernoj Americi. Tako je potvrđeno da je sačuvani opis kanibalizma tokom strašne zime 1609-1610. autentičan i koliko je bilo teško da se sačuva ova prva naseobina u Novom svijetu.

Na devetom mjestu je otkriće najstarije luke izgrađene u drevnom Egiptu na Crvenom moru i nađeni predmeti koji ukazuju da se radilo o mjestu gde su pristajali brodovi, i potiču iz vremena Četvrte dinastije, a to je vrijeme gradnje piramida u Gizi od 2551. do 2528. godine prije nove ere.

Na posljednje mjesto su dospjeli neobični “asistenti” arheologa, jazavci, krtice, pa čak i delfini. Zahavaljujući prekopavanju terena jednog jazavca nađeno je devet grobova starih 900 godina koje sada istražuju stručnjaci, dok je krtica kopajući tunel izbacila na površinu neke artefakte iz drugog vijeka. Delfini trenirani da nalaze mine, u Pacifiku su otkrili jedan izuzetno rijedak torpedo iz 19 vijeka.

Tanjug