Četiri bh. kompanije među 500 najvećih u Srednjoj Evropi

Već deveti puta za redom Deloitte je proveo analizu najvećih kompanija iz 18 zemalja Srednje Evrope i Ukrajine (500 kompanija, 50 banaka i 50 osiguravajućih društava). Sve kompanije uvrštene u 500 vodećih ostvarile su zajedno 682 milijardi evra prihoda, što je smanjenje od 1,8 odsto u odnosu na lanjskih 712 milijardi evra. Najniži zabilježeni godišnji prihod kompanija iz skupine 500 najvećih u regiji pao je za 2,7 odsto na 459 miliona evra.

“Niti ove godine nije bilo značajnih promjena pri vrhu ljestvice 500 najvećih kompanija Srednje Evrope, pa su prve tri pozicije ponovno zauzele dvije kompanija iz sektora energetike – poljski PKN Orlen i mađarski MOL – dok se na trećoj poziciji našla češka Škoda”, navodi Sabina Softić, partner u Deloitteu, te nastavlja, “Poljske kompanije su nastavile dominirati Deloitteovom listom 500 najvećih te sa 170 kompanija čine jednu trećinu ukupnog broja kompanija koje su se ove godine uvrstile na listu”, piše Akta.

Na listu 500 najvećih kompanija u Srednjoj Evropi ove su se godine plasirale 43 kompanije iz Adria regije. Slovenija i dalje ima najviše predstavnika (20), iz regije na CE Top 500 listi. Za njom slijedi Hrvatska s 12 kompanija, dok je Srbija ove godine zabilježila pad broja plasiranih kompanija s lanjskih 10 na 6. Za razliku od prošle godine, kada je imala 3 predstavnika na listi, BiH ih ove godine ima 4, a Makedonija 1. Tri najveće kompanije iz Adria regije ove su godine bile Agrokor grupa s ostvarenih 4,58 milijardi evra prihoda od prodaje, slovenačka Petrol Grupa s 4,01 milijardi evra prihoda i INA koja je lani ostvarila 3,11 milijardi evra prihoda.

Za razliku od prethodnih godina kada su kompanije iz Bosne i Hercegovine koje su se plasirale na listu 500 najvećih dolazile iz sektora energetike i resursa (Optima grupa, Holdina i JP Elektroprivreda BiH), ove godine na listu se plasirala i ASA Prevent Group, kompanija iz sektora široke potrošnje i transporta.

Osim liste 500 najvećih kompanija, Deloitte je kreirao i rang-liste 50 najvećih banaka te osiguravajućih društava. “Kao i prošle godine, vodeću poziciju je zauzela poljska PKO BP banka, s imovinom koja je u 2014. iznosila 58 milijardi evra. Niti jedna banka iz Bosne i Hercegovine nije se uspjela plasirati na listu 50 najvećih, dok je od banaka iz Adria regije najbolji plasman ostvarila Zagrebačka banka koja se kao i prošle godine pozicionirala na 12. mjestu”, navodi Mirza Bihorac, viši menadžer u reviziji.

Među osiguravajućim kućama na listi i dalje prednjači poljski PZU, s ostvarenih 4 milijarde evra ukupne bruto zaračunate premije. Jednako kao i u slučaju banaka, niti jedan osiguravatelj iz Bosne i Hercegovine nije se uspio uvrstiti na Deloitteovu listu.

Petsto najvećih kompanija srednje Evrope u 2014. (koje prikazujemo na ovogodišnjoj top listi 500 kompanija) ostvarilo je niže prihode nego u 2013. godini. Unatoč znatnim odstotnim promjenama u razini prihoda, najveće tri kompanije zadržale su svoja mjesta na listi, a od 10 najvećih kompanija osam ih je bilo među prvih 10 i prošle godine.

Na trenutnu sliku donekle utiču slabi rezultati kompanija iz sektora energije i resursa, koji i dalje trpi posljedice pada cijena nafte i uglja, uz vidljiv pad prihoda od prodaje električne energije i plina uslijed visokih prosječnih temperatura zabilježenih u 2014. godini. Zapravo je gotovo 60 kompanija regije iz sektora energetike doživjelo pad prihoda, koji je, gledano na razini srednje vrijednosti sektora, pao za 3,3 odsto. Nasuprot tome, kompanije iz sektora proizvodnje ostvarile su stabilan rast od 3,1 odsto, kao i one iz sektora potrošnje i prometa, kod kojih je rast iznosio 1,9 odsto. Uz to, srednja vrijednost prihoda svih 500 kompanija je u prvome tromjesečju 2015. godine porasla za 1,7 odsto, mjereno u evrima, za razliku od pada od 3,1 odsto zabilježenog u istom razdoblju lani.

Zastupljenost sektora potrošnje i prijevoza povećala se za četiri kompanije na njih ukupno 174, te je sektor daleko najzastupljeniji na rang-listi.

Prihodi građevinskog sektora su na razini srednje vrijednosti i, izraženo u evrima, porasli su za 4,9 odsto. Sektor naukei života i zdravstva ostvario je na istom parametru godišnji rast od 2,0 odsto.

“Osim pada vrijednosti nacionalnih valuta u regiji, glavni faktor koji je uticao na ljestvicu bio je pad cijena energenata”, navodi Sabina Softić, te nastavlja da se to se negativno odrazilo na prihode mnogih društava iz sektora energije i resursa, koji je na rang-listi zastupljen sa 140 kompanija. “Zanemarivši uticaj izazova u sektoru, ukupna slika ipak je pozitivnija.”