Čime nas bombarduju političari: Ekonomski rast u funkciji demagogije ili realna statistika

Skraćenica “BDP” postala je dominantan alat u vokabularu političara, a ekonomski rast glavni cilj svih vlada savremenog svijeta. Takvi trendovi su već neko vrijeme prisutni i kod nas, a vrijeme koje dolazi pominjanje ekonomskog rasta ilustrovanog elegantnom skraćenicom dići će još više u hijerarhiji domaćih lidera.

Pratilac globalnih trendova, posebno onih populističkih, srbijanski predsjednik Aleksandar Vučić prije koji dan pohvalio se da je prema podacima Eurostata Srbija ostvarila najbolji rezultat u Evropi kada je riječ o ekonomskom rastu. Vučiću niko u regiji nije osporio tvrdnju, ali kontekst je ipak nešto drugačiji.

Bruto domaći proizvod (BDP) kao mjera rasta ekonomije uprkos svim svojim manjkavostima danas je opšteprihvaćeni “sveti gral” i ultimativni cilj svih ekonomskih politika, kaže za Klix.ba Damir Bećirović, ekonomski analitičar i profesor s Internacionalne poslovno-informacione akademije u Tuzli.

“Dosta interesovanja medija je pobudila nedavna studija ekonomista s Harvarda, odnosno Centra za međunarodni razvoj (CID), koja se odnosila na rast svjetske ekonomije do 2027. godine, a prema kojoj se predviđa da će BiH imati prosječni rast od 4,12 posto godišnje, što je značajnije od projekcija za Hrvatsku i Srbiju. Pomenuta studija je kod nas dočekana s podsmijehom, a u okruženju s nevjericom”, kaže on.

Radi boljeg razumijevanja bitno je istaći da se radi o projekcijama rasta, dodaje, nikako ostvarenom rastu i da su bazne vrijednosti u slučaju naše zemlje znatno niže u odnosu na Hrvatsku i nešto manje niske u odnosu na Srbiju.

“Međutim, ja ne smatram da studija nije sasvim nerealna, ona ustvari daje jednu vrstu slike potencijala zemalja za rast ekonomije. Predikcija se bazira na mjeri ekonomske kompleksnosti koja postavlja industrijske kapacitete i znanje u središte potencijala za rast ekonomije. Ova mjera ističe diversifikaciju privrede u nekoj zemlji i mogućnost kretanja njene industrije ka složenijoj i produktivnijoj proizvodnji. Iako se mi tako ne percipiramo, naša zemlja je prilično industrijalizirana, mi nismo nikada imali razvijenu prehrambenu industriju i zato na policama supermarketa nema puno domaćih proizvoda, ali zato se u svakom automobilu proizvedenom u Evropi nalazi dio iz BiH. S druge strane, u odnosu na susjedne zemlje koje imaju značajan udio turizma ili poljoprivrede, privreda kod nas je u tom slučaju znatno više diversificirana”, pojašnjava Bećirović.

Nastavlja kako je ono što je recentna pojava na političkoj sceni činjenica da se političari sada hvale ne ostvarenim rastom, nego predikcijama rasta.

“Tako Vučić kaže da će Srbija imati najmanji pad u Evropi, da je pretekla Hrvatsku po BDP-u, iako je istina da je vrijednost njihovog BDP-a per capita upola niža nego u Hrvatskoj i samo 10 posto viša nego u BiH. Isto tako, naši političari se ne bi trebali hvaliti projekcijama koje dolaze sa Harvarda, jer to još uvijek nismo ostvarili, a vjerovatno je zbog izostanka reformi, stalnog jačanja neproduktivnog javnog sektora i uopšte negativne poslovne klime i nedostatka ekonomskih sloboda, očekivani rast BDP-a teško ostvariv”, zaključio je Bećirović.

Klix.ba