Dok Hercegovinu zaobilaze: Porezni inspektori “redovni gosti“ u Sarajevu, Tuzli i Zenici

Plaćanje poreza iz kojeg se između ostalog finansiraju i penzije, bolnice, policija ali i zaposleni u javnoj administraciji je krunski pokazatelj afirmativnog odnosa prema državi. S druge strane, utaja poreza i izbjegavanje plaćanja zakonom propisanih obaveza direktno podriva temelje društva i normalnog funkcionisanja sistema.

Stoga je indikativno pogledati i podatke Porezne uprave FBiH o ukupno naplaćenim javnim prihodima po kantonima tokom 2016. godine. Čak 65,9 posto budžetskog novca u FBiH, odnosno 2,9 milijardi KM, biva uplaćeno iz Kantona Sarajevo (37,2%), Tuzlanskog kantona (16,2%) i Zeničko-dobojskog kantona (12,5%). Iz Hercegovačko-neretvanskog se uplati 12,9% odnosno 575 miliona KM, a iz preostalih šest kantona 947 miliona KM.

Inspekcije u FBiH

U FBiH je tokom 2016. izvršeno 7.817 kontrola tokom kojih je utvrđeno dodatnih 400 miliona KM obaveza. Ali ono što je interesantno je da je više od polovine svih kontrola, odnosno tačnije 55 posto, izvršeno u Sarajevskom, Zeničko-dobojskom i Tuzlanskom kantonu. Firmama u ovim kantonima je i propisano više od 50 posto svih prekršajnih naloga. Poreznici ne staju tu, već su u ova tri kantona sproveli više od polovine svih “brzih kontrola“, kao svojevrstan vid nagrade za činjenicu da firme i pojedinci iz ovih kantona pune federalni budžet.

Indikativno je da je u Kantonu Sarajevo obavljeno više kontrola nego u Hercegovačko-neretvanskom, Srednjobosanskom i Zapadno-hercegovačkom kantonu zajedno. Vrijedi podsjetiti da su u ova tri kantona locirane multimilionske firme od kojih su najprofitabilnije svakako uvoznici i distributeri poznatih stranih brendova.

Prihodi od prodaje 30 najvećih distributera se na godišnjem nivou kreću u iznosu od oko 2 milijarde KM od čega se skoro dvije trećine odnose na firme iz Hercegovine i gradova iz Bosne koji gravitiraju Hercegovini. Deset najvećih distributera u BiH koji na godišnjem nivou ostvaruju prihode od oko 1,5 milijardi KM su Ataco (Široki Brijeg), Boreas (Kreševo), Dukat (Laktaši), MCI (Široki Brijeg), Mepas (Široki Brijeg), Nelt (Istočno Sarajevo), Orbico (Sarajevo), Planet (Posušje), Violeta (Grude) i Megamix (Sarajevo).

Pored toga, sjedišta kladionica u koje se slijevaju stotine milione KM iz uplatnih mjesta su većinom u Srednjobosanskom, Hercegovačko-neretvanskom i Zapadno-hercegovačkom kantonu. Pored ovih kompanija, u ovim kantonima djeluje i niz drugih firmi i stoga čudi činjenica da se više od polovine inspekcijskih nadzora odnosi na tri od ukupno deset kantona.

Raspodjela javnih prihoda

Podaci o naplatama javnih prihoda su i pokazatelj uplata kompanija iz ovih regija u budžet UIOBiH. Iako ova institucija ne objavljuje podatke o tome koliko pojedini kantoni ili gradovi uplate novca, evidentno je na osnovu informacija PUFBiH ko najviše doprinese punjenju budžeta.

Ovi podaci svakako će omogućiti i bolji uvid u diskusije u kojima se tražilo ukidanje pondera za Kanton Sarajevo. PUFBiH je iz ovog kantona naplatila 1,65 milijardi KM, što je skoro jednako naplati u Tuzlanskom, Zeničko-dobojskom i Hercegovačko-neretvanskom kantonu. Podaci o naplati UIOBiH u Kantonu Sarajevo nisu zvanično dostupni, ali su svakako dobar indikator za daljne diskusije o ovoj temi.

Faktor.ba