Građani BiH osmislili smjernice za vođenje čiste političke kampanje na društvenim mrežama

Na forumu građana održanom na Jahorini, a koji je organizovao Centar za humanitarni dijalog, sačinjena je povelja kojom građani pozivaju na čistu političku kampanju, koja sadrži i smjernice za odgovorno korištenje društvenih medija.

Građani apeluju na političke aktere, medije, platforme i korisnike društvenih mreža da prihvatanjem povelje osiguraju da društveni mediji postanu mjesto pozitivnog javnog diskursa.

Razlozi donošenja povelje su zabrinutost utjecajem na formiranje političkih stavova građana i građanki u BiH neodgovornim oglašavanjem, suzbijanje govora mržnje i štetnih sadržaja te odlučnost da slobodni i pošteni izbori postanu stvarnost u BiH.

Sačinjeni su standardi za političare, stranke i kandidate prilikom oglašavanja:

• Trebali bi plasirati tačne i provjerene informacije o sebi i o svojim političkim protivnicima na društvenim mrežama.
• Ne bi trebali manipulisati javnim mnijenjem u svrhu postizanja željenih izbornih rezultata.
• Trebali bi poštovati odredbe Zakona o prekršajima Bosne i Hercegovine, Krivičnog zakona Bosne i Hercegovine i Izbornog zakona Bosne i Hercegovine, odnosno ostalih zakona u Bosni i Hercegovini koji se odnose na uznemiravanje u javnom prostoru i na društvenim mrežama.
• Ne bi trebali upućivati prijetnje, pozive na prijetnje i nasilje, pogrdne riječi, koristiti huškački govor i etiketiranje, koji dovode do uznemiravanja građana i građanki i drugih političkih subjekata.

• Trebali bi usvojiti poseban kodeks ponašanja na društvenim mrežama, koji bi se, između ostalog, odnosio i na uznemiravanje na društvenim mrežama tokom izbornog procesa ili ga ugraditi u vlastite interne akte i statut. Pomenuti kodeks bi, između ostalog, trebao sadržavati i odredbe o suzdržavanju od negativnih narativa (s posebnim osvrtom na osjetljive kategorije, poput žena, pripadnika LGBTQ populacije, povratnika i sl.), kao i odredbe kojima se osuđuju i sankcionišu članovi političkih subjekata koji vrše uznemiravanje na društvenim mrežama. Također, pri donošenju pomenutog kodeksa politički subjekti bi trebali posebnu pažnju obratiti na odredbe koje se tiču poštovanja njihovih političkih protivnika.
• Ne bi trebali ideološki ili finansijski podsticati ili objavljivati sadržaj koji upućuje na govor mržnje i diskriminaciju na društvenim mrežama tokom izbornog procesa.
• Trebali bi edukovati i članove svojih PR timova o vođenju poštene predizborne kampanje.
• Na društvenim mrežama trebali bi se isključivo oglašavati na svojim zvaničnim profilima i stranicama.
• Ne bi trebali angažovati farme trolova, botova, lažnih profila i stranica na društvenim mrežama s ciljem vlastite promocije i/ili diskreditacije i napada na političke protivnike.

• Trebali bi na transparentan način finansirati vlastito oglašavanje i promociju na društvenim mrežama.

Osim standarda za političare, stranke i kandidate, osmišljeni su i standardi za platforme društvenih medija, medije i novinare, korisnike društvenih mreža, međunarodne institucije te javne institucije i nevladin sektor u BiH. Sve možete pročitati na ovom linku.

Forum građana i građanki je raznolika grupa ljudi iz cijele Bosne i Hercegovine. Učesnici i učesnice su regrutovani putem javnog poziva i metodom stratificiranog slučajnog uzorka. Tokom četiri dana, Forum su podržavali i nezavisni fasilitatori i fascilitatorke.

Forumu se obratilo i nekoliko eksperata i ekspertica iz ovih oblasti koji su pomogli učesnicima i učesnicama da sagledaju izazove online medija i društvenih mreža u Bosni i Hercegovini. Kako bi im se pomoglo da analiziraju informacije i dokaze, grupa građana i građanki koristila je alate za kritičko razmišljanje i imala vremena za duboko promišljanje. Učesnici i učesnice su podijelili svoja iskustva i razmišljanja o problemima, radili zajedno i došli do konsenzusa o ovoj Povelji.

Građani i građanke Bosne i Hercegovine usljed nedostatka zakonske regulative, niskog nivoa medijske/digitalne pismenosti i nerazvijenog kritičkog promišljanja, izloženi su online pritisku i manipulaciji na društvenim mrežama od političkih subjekata, koji se koriste govorom mržnje, uznemiravanjem putem botova, trolova, lažnih profila i stranica, što direktno utječe na javno mnijenje, integritet izbornog procesa i rezultate izbora.

Zbog toga je njihova vizija napraviti siguran online prostor gdje će govor mržnje, utjecaj botova i trolova, širenje dezinformacija i lažnih vijesti, uznemiravanje i manipulacija biti svedeni na minimum, uz poštovanje slobode govora u cilju fer i poštenih izbora u Bosni i Hercegovini.

Klix