Grb i zastava Republike Bosne i Hercegovine – kako je vraćen ljiljan, simbol Bosne

Neposredno nakon referenduma za nezavisnost, 1992. godine, na kojem je narod Bosne i Hercegovine donio odluku da želi živjeti u samostalnoj i nezavisnoj državi, pristupilo se jednom od najvažnijih zadataka, određivanju državnih obilježja.

U tu svrhu imenovana je i komisija sačinjena od arheologa i historičara čiji je primarni zadatak bio da tačno definišu grb i zastavu najmlađe nezavisne države na svijetu. Rekonstrukcija bosanskohercegovače zastave i grba izvršena je na osnovu sačuvane materijalne građe i predstava na srednjovjekovnom bosanskom novcu, grbovima, pečatima i elementima ukrasne arhitekture sa Bobovca, glavnog grada srednjovjekovne Bosne. Stručna grupa je najviše koristi imala od sačuvanih ostataka pronađenog groba, prvog bosanskog kralja Tvrtka I Kotromanića, iz Arnautovića kod Visokog. Prilikom arheološkog iskopavanja groba pronađeni su ostaci kraljevskog plašta, kojim je bio pokriven kraljev kameni lijes. Bio je ukrašen zlatom vezanim grbovima sa ljiljanima.

Otkriveni elementi dokazali su da je grb srednjovjekovne bosanske države imao svoj autentični izgled: srcoliki štit plave boje, koji presijeca poprečna greda srebrenaste boje u dva polja. U svakom od njih su po tri ljiljana zlatnožute boje. Na osnovu toga došlo se pred svršen čin, da grb i zastava tadašnje R BiH postane znamenje naših predaka i srednjovjekovne bosanske države od prije 600 godina. Ljiljan je u to vrijeme bio obljubljen kao što je i danas.

Pronađeni elementi (štit, poprečna greda i ljiljani), predstavljali su standardne sadržaje srednjovjekovne heraldike. Posebna ljepota bosanskog grba su njegovi ljiljani. Na osnovu pronađenih brojnih arheoloških ostataka sa sigurnošću se može tvrditi da su ljiljani bili omiljeni simbol srednjovjekovnog bosanskog naroda. Naši preci su toliko bili privrženi ovom cvijetu da su ga koristili i isticali u gotovo svim prilikama. Dokaz tome su brojni nalazi ljiljana na stećcima, ukrasi ovog cvijeta na srednjovjekovnom novcu, ukrasna arhitektura, tkani dezeni i kovani nakit sa simbolom ljiljana itd. Slobodno se može reći da su ljiljani za srednjovjekovnu Bosnu bili ono što je tada bio križ za kršćansku Evropu.

Danas je veoma zastupljeno i pogrešno tumačenje pojedinih historičara, naročito onih koji negiraju postojanje BiH, da su naši preci ljiljan preuzeli od Francuza. Istina, i kod njih je u srednjem vijeku bio omiljen ovaj simbol i korišten je kao veoma čest heraldički znak, ali nema nikakvih dokaza da ga je bosanska dinastija Kotromanića preuzela od francuske dinastije Anžuvinaca. Štavište, arheološka i historijska građa dokazuju da se njegove predstave javljaju daleko ranije u Bosni, nego u Francuskoj. Ako još pri tome uzmemo da je bosanski ljiljan endemska biljka na Igmanu i Sutjesci, u nauci poznat kao Lilium Bosniacum, onda nema sumnje da su naši preci sa razlogom isticali bosanski ljiljan kao svoj simbol.

Stručna grupa je ustanovila da je srednjovjekovna Bosna posjedovala i zastavu. Glavni dokaz tome je državni pečat iz vremena kralja Tvrtka I Kotromanića (sredina XIV stoljeća). Na njemu je prikazana zastava kako se vihori na dugom konjaničkom koplju koju nosi vitez u oklopu. To je ustvari prikaz bosanskog kralja. Jasno se vidi da je glavno obilježje zastave grb kakav je opisan u ranijem tekstu. Na osnovu izvora može se utvrditi da je zastava bila jednobojna i pravokutnog oblika. Iako se ne može utvrditi tačna osnovna boja, na osnovu analogija sasvim pouzdano se može tvrditi da je u pitanju bijela boja, iz razloga što je većina zastava od XI do XIV stoljeća bila bijele boje.

bosnae.info