Politički i korona haos nadomak Balkana: Kako je Rumunija “preko noći” postala crna rupa Evrope

Vijesti koje posljednjih dana dolaze iz Rumunije zabrinule su cijelu Evropu. Zemlja nadomak Balkana bilježi konstantan rast broj zaraženih koronavirusom. Teška zdravstvena situacija dodatno je usložnjena i političkom krizom koja je došla u nikada težem momentu za zemlju.

Prema zdravstvenim izvještajima iz Bukurešta, Rumunija je 21. oktobra zabilježila 16.110 slučajeva zaraze koronavirusom uz 448 smrtnih slučajeva. Kako prenose mediji u ovoj državi, situacija iz dana u dan sve je teža, a u ovom trenutku u rumunskim bolnicama rijetko se mogu naći prazna mjesta na intenzivnoj njezi.

“Zdravstvena katastrofa je kada više nemate slobodnih kreveta u najvećoj bolnici u zemlji, a vozila hitne pomoći i dalje nastavljaju dovoziti pacijente s teškim oblicima Covida. Pacijenti ostaju u hitnoj i zbrinjavaju se u prostorima gdje je već prisutna gužva. Uslovi su kao u ratu”, piše rumunski mediji Recorder koji je također napravio i 15-minutni video u kojem se opisuje trenutna situacija u rumunskim bolnicama.

Iako je Rumunija imala relativno stabilnu situaciju s brojem zaraženih od sredine aprila pa sve do augusta, niz političkih, ali prije svega zdravstvenih faktora utjecao je na to da se zemlja vrlo brzo nađe u kompletnom haosu.

Neznanje građana i antivakserski pokreti

Iako je kao članica Evropske unije Rumunija učestvovala u Evropskom mehanizmu raspodjele vakcina, ova istočnoevropska država naišla je na velike probleme kada je riječ o vakcinaciji stanovnika.

Iako je na početku masovnog procesa vakcinacije Rumunija bila jedna od zemalja koje su se nalazile u evropskom vrhu po broju vakcinisanih, proces je veoma brzo stao, a zemlja se u aprilu našla u poziciji gdje je vakcinisano samo 20 posto stanovnika.

Od aprila pa do oktobra taj se broj neznatno povećao pa tako Rumunija danas ima 37 posto stanovnika koji su registrovani jednom dozom, te 35 posto stanovnika koji su revakcinisani.

U kontekstu ove neslavne statistike, Rumunija se trenutno nalazi na drugom mjestu u Evropi te je ispred nje samo Bugarska. Iako je nepovjerenje građana u vakcine fenomen koji je izražen u svim dijelovima svijeta, Rumunija se vjerovatno može smatrati zemljom u kojoj ova kategorija stanovnika najviše zastupljena.

U samom Bukureštu, ali i u drugim gradovima Rumunije, prisutni su brojni antivakserski pokreti koji su često organizovali demonstracije protiv obavezne vakcinacije, ali i epidemioloških mjera koje su na snazi u ovoj državi. Između ostalog, protesti su skoro uvijek imali i političku dimenziju s obzirom da su na njima često viđeni i pripadnici desničarski partija kao što je Alijansa za ujedinjene Rumuna (AUR).

Iako antivakserski pokreti svoju propagandu šire prije svega preko društvenih mreža, u Rumuniji je ova pojava dobila novu dimenziju.

“Postoje TV kanali koji kroz talk-show emisije dovode pjevače, glumce, pa i doktore koji iznose teorije zavjere. Ono što je bizarno, tokom reklamnih pauza iste TV kuće emituju poruke vlasti koje pozivaju građane na vakcinaciju. Sve to unosi zbunjenost među stanovnike i stvara dodatno nepovjerenje”, rekla je za Euronews profesorica sociologije Catalin Stoica.

Teorije zavjere koje se šire putem svih kanala prema građanima, vrlo brzo su stvorile tzv. “antivakserske džepove” u Rumuniji.

Tako su rumunski mediji prenijeli priču o tome kako je od 8.000 stanovnika općine Barbulesti u okrugu Ialomita na jugoistoku zemlje, vakcinisano samo 32. Kada su pitali građane šta je razlog za to, rečeno im je kako većina građana vjeruje u priču o vakcinama putem kojih vlast želi implementirati čipove u krvotok građana. Da problem bude još veći, istu priču potencirao je i gradonačelnik ovog mjesta.

Zbog brojnih teorija koje su se s društvenih mreža prelile i na medije, oglasio se i sekretar Ministarstva unutrašnjih poslova Rumunije Raed Arafat koji je rekao kako se u medijima pruža previše prostora onima koji šire neutemeljene i lažne informacije.

“Postoje ljudi koji šire lažne vijesti na debatama koje se organizuju na televizijama. Oni pozivaju ljude da se ne vakcinišu, iznose teorije, protiv su bilo kakvih mjera, a neki i dalje poriču postojanje pandemije iako je cijeli svijet u njoj. Uz dužno poštovanje slobodi govora, ja bih svima koji dolaze na televiziju te iznose apsolutne laži i dezinformacije isključio mikrofon. Slobodu govora poštujemo svi, ali kada ljudi koji nemaju naučnu pozadinu komentarišu stvari o kojima nemaju pojma, u zemlji gdje dnevno imamo 300 smrtnih slučajeva, onda je to vrijeme u kojem morate donijeti odluku. Ili ćemo dopustiti da se rugaju svemu, ili ćemo poduzeti nešto“, rekao je Arafat.

Povodom “pandemije dezinformacija” oglasila se i rumunska ljekarka Laura Ghibu koja trenutno živi u Švedskoj te je rekla kako je izuzetno zabrinjava mentalitet Rumuna. Poručila je kako ono što se dešava u zemlji nema logično objašnjenje te da će Rumunija vjerovatno postati predmet studije slučaja ili fenomen koji će dobiti svoje ime.

“Kolege u Švedskoj mi govore da je ovaj kolektivni mentalitet nepovjerenja u naučne podatke bez presedana u Evropskoj uniji i da je fenomen koji bi željeli proučiti”, rekla je Ghibu.

Pored ovih problema, u Rumuniji se u posljednjem periodu sve češće govori o falsificiranju covid potvrda. Porast broja slučajeva pomogao je ljekarima da se otkrije sistem dobivanja lažnih potvrda o vakcinaciji. Jedan od prvih ljekara koji je javno progovorio o ovoj pojavi jeste Victor Babes iz Temišvara.

“Kada vidimo mlade pacijente s teškim oblicima bolesti,sumnjamo da su uopćevakcinisani. Sve češće pacijenti koji dolaze priznaju kako nisu vakcinisani iako imaju potvrde”, rekao je Babes u izjavi za lokalne medije.

Crkva protiv vakcina

Pored evidentnih problema s vjerovanjem u nauku, u Rumuniji se javio problem i s Rumunskom pravoslavnom crkvom. Crkva i njeni službenici već godinama uživaju povjerenje stanovnika mnogo više nego bilo koja druga institucija.

Zbog toga, mnogi građani kao relevantno mišljenje mnogo više uzimaju Crkvu u odnosu na struku i nauku. Veliki problem leži i u činjenici da Crkva dozvoljava i veliku autonomiju sveštenicima koji po određenim dijelovima Rumunije promoviraju teorije zavjere.

“Crkva je mogla napraviti veliku razliku kada je riječ o vakcinaciji, ali je odlučila povući se i ne nametati svoj autoritet masi sveštenika”, objašnjavaju analitičari.

Upravo zbog toga, mediji obiluju sadržaji ma u kojima glavnu ulogu imaju upravo sveštenici koji pozivaju građane da se ne vakcinišu.

“Molite se Bogu da vam da snage. Ostanite u crkvi i ne dajte se zavarati onime što vidite na TV-u. Ne plašite se Covida i ne žurite s vakcinacijom. Neka se političari prvi vakcinišu. Ako nešto vakcina ostane, od onih 120 miliona koliko je premijer nabavio, tek se tad trebate vakcinisati jer im je istekao rok, a žele ih prodati inostranstvu i tako uzeti dodatni novac”, rekao je jedan od rumunskih vjerskih službenika.

Pored zdravstvene krize, upravljanje pandemijom u Rumuniji dodatno je otežala i politička kriza u kojoj se našla ova država. Početkom oktobra, vladi na čelu s premijerom Florinom Cituom izglasano je nepovjerenje zbog brojnih neprovedenih reformi.

Tokom 21. oktobra, u Rumuniji je održan niz sastanaka političkih lidera koji su donijeli odluku o tome da se dosadašnji ministar odbrane Nicoale Ciuca proglasi mandatarom nove vlade pa će tako u narednom periodu ovo vojno lice pokušati riješiti politički čvor koji trenutno opterećava Rumuniju.

“Politička kriza se mora okončati. Sada. Sada svi moramo okončati ovu krizu, koja traje tako dugo. Imamo pandemijsku krizu, dramatičnu situaciju u bolnicama i to u periodu kada dolazi zima”, rekao je rumunski predsjednik.

U međuvremenu, dok se zemlja nalazi u političkom zastoju, Evropska unija Rumuniji je ponudila pomoć u rješavanju zdravstvene krize prouzrokovane koronavirusom. U Bukurešt, ali i druge gradove stižu vakcine iz svih dijelova Evrope.

Pored vakcina, uslijed pojačanog priliva pacijenata brojne bolnice suočile su se s nestašicom kisika što je također resurs koji Evropska unija putem mehanizma solidarnosti pokušava dostaviti Rumuniji i tako bar na kratko riješiti problem s kojim se sve više bolnica u ovoj državi suočava.