Postrojena Balkanska kozačka vojska: Bivši plaćeni ratnici u ratovima u Ukrajini i BiH, Putin rukovodi

Grupa proruskih Kozaka koja sebe naziva vojskom, ali na postrojavanjima ne nosi oružje, u zemljama Balkana oko sebe okuplja veterane ratova u Bosni i Hercegovini i ukrajinskoj regiji Donbas. Ceremoniji osnivanja Balkanske kozačke vojske prisustvovala su najmanje dvojica građana BiH koji su sumnjičeni za ratovanje u Ukrajini. Dugogodišnju namjeru da u BiH registriraju udruženje namjeravaju ispuniti do kraja 2020. godine.

Balkanska istraživačka mreža Bosne i Hercegovine (BIRN BiH) je istraživala kako na Balkanu djeluje grupa čijom centralnom organizacijom u matičnoj zemlji počasno predsjedava sam ruski predsjednik.

Nekoliko dana uoči mirnog razilaženja Čeha i Slovaka, pred Novu 1993. godinu, na čehoslovačkoj granici pojavilo se 50-ak ljudi koji su se predstavili kao Kozaci. Objašnjavali su graničarima da su na proputovanju iz Moskve za Beograd, gdje planiraju seriju nastupa. Kao dokaz da su zaista kulturno-umjetnička družina, slikovitog imena “Kazačok”, navodno su morali otpjevati nekoliko kozačkih pjesama.

Pušteni su dalje i uskoro stigli u Beograd. Ispostavilo se da im glavni grad Srbije nije ni bio cilj. Autobusom su nastavili prema Višegradu, gdje je već više od pola godine trajao rat.

Družina “Kazačok”, među čijim vođama je bio Viktor Zaplatin, veteran ratova u Pridnjestrovlju i Abhaziji, koji je godinama kasnije i ispričao okolnosti pod kojima su ruski dobrovoljci došli u Bosnu i Hercegovinu, zapravo neće plesati i pjevati nego će postati Prvi kozački dobrovoljački odred, koji se priključio Višegradskoj brigadi Vojske Republike Srpske.

Na sličan način, 21 godinu kasnije i preko drugog graničnog prijelaza, onoga kod Rače, u više grupa, uglavnom autobusima, u BiH je stiglo najmanje 140 osoba koje su se predstavile kao članovi kozačkog kulturno-umjetničkog društva. Cilj im je bio Banja Luka, gdje su trebali nastupiti u programu kojim se obilježila stota godišnjica početka Prvog svjetskog rata.

Upravo tih dana, rane jeseni 2014. godine, predizborna kampanja za izbore u BiH ulazila je u završnu fazu, a dolazak Kozaka su pojedini analitičari ocijenili kao podršku kandidaturi Milorada Dodika za predsjednika Republike Srpske. Na čelu te kozačke družine bio je, prema načinu na koji je istupao u medijima, Nikolaj Đakonov, sudionik ukrajinskog sukoba u redovima proruskih snaga, koji će nekoliko godina kasnije postati vrhovni ataman Saveza Kozaka-vojnika Rusije i inozemstva (SKVRiZ).

Osim načina na koji su stigli u BiH, Zaplatina i Đakonova veže još nekoliko detalja – pripadnost kozaštvu koju ističu tokom posjeta Balkanu, povremene zajedničke posjete kozačkim društvima u Srbiji, ali i aktivan angažman u Savezu dobrovoljaca Donbasa, regije u kojoj je došlo do sukoba između ukrajinskih i proruskih snaga.

Zaplatin je u tom Savezu član Vijeća zapovjednika i predstavnik za Balkan, dok je Đakonov ranije bio član Upravnog odbora. Pod okriljem tog Saveza borili su se i mnogi dobrovoljci koji su se u ukrajinski rat zaputili iz Srbije i Republike Srpske.

Kao izaslanik Saveza dobrovoljaca Donbasa, ali i sudionik rata u BiH, Zaplatin je proteklih godina najmanje dva puta, bio gost obilježavanja Dana ruskih dobrovoljaca u Višegradu. Posjećivao je i Beograd, Višegrad te Sarajevo, a prije četiri godine, na skupu u Kotoru, izabran je jednoglasno za vrhovnog atamana “Balkanske kozačke vojske”. Još ranije je, osim na području Crne Gore i Srbije, širenje te organizacije Kozaka najavljeno i na Republiku Srpsku.