U BiH se planira 426 hidroelektrana, u Evropi preko 8.700

U Evropi radi 21.387 hidroelektrana, a planira se izgradnja ili se već gradi još 8.779, uglavnom na Alpima i Balkanu, pokazao je prvi panevropski popis postojećih i planiranih hidroelektrana.

Kako su upozorile nevladine organizacij EuroNatur i Riverwatch, novom izgradnjom ranije netaknute reke, posebno na Balkanu, bit će uništene.

Pored toga, blizu 2.500 projekata hidroelektrana planira se u zaštićenim područjima, uglavnom u nacionalnim parkovima ili zaštićenim područjima iz EU mreže Natura 2000.

Podaci iz izvještaja ukazuju na 946 hidroelektrana u Srbiji – 85 postojećih, 830 planiranih i 31 u izgradnji, ukupno 105 na Kosovu, 692 u Albaniji, 426 u Bosni i Hercegovini.

Najviše u Evropi ih je ili će ih biti u Njemačkoj – 4.839, a slijede Austrija (4.485), Francuska (2.663), Norveška (2.453).

U studiji koju su naručili EuroNatur, Riverwatch, Svjetski fond za prirodu (WWF) i Grupa za proučavanje teritorije i ambijenta (GEOTA) ističe se neuspjeh vlada u i van EU da zaštite rijeke i biodiverzitet i dokumentuje nepoštovanje zakona EU, posebno Okvirne direktive o vodama.

“Suočavamo se sa krajem rijeka koje slobodno teku u Evropi i krahom biodiverziteta ako ne zaustavimo to ‘ludilo’ hidroelektrana. Evropska komisija predvođena Ursulom von der Leyen i nacionalne vlade moraju da zaustave tu ekspanziju. Prije svega moraju da stave tačku na subvencije za hidroelektrane i unaprijede zaštitu rijeka. Neprihvatljivo je da se našim računima za struju finansiraju investitori u hidroelektrane i time uništavanje evropske ‘linije života”, rekao je direktor Riverwatcha Ulrich Eichelmann.

Njegov kolega iz EuroNatura Gabriel Schwaderer istakao je da se izgradnja najvećeg broja novih hidroelektrana, više od 3.000, planira na Balkanu. On kaže da je riječ o gradnji na većinom netaknutim rekama koje su blago Evrope.

“Tražimo od EU da reaguje na to u pregovorima o pristupanju i da insistira na primijeni zakona o zaštiti prirode. Na Balkanu su investicije u hidroelektrane prevelike dok je potencijal za solarnu energiju, zaista obnovljivi izvor energije, uglavnom neiskorišten”, rekao je Schwaderer.

Brane hidroelektrana uništavaju rijeke i okolinu i znatno doprinese gubicima u biodiverzitetu. One zaustavljaju prirodan tok vode, blokiraju migraciju riba i presjecaju sedimente koji štite obale i delte od poplava i podizanja nivoa mora i tako uništavaju lokale zajednice.

Pored toga, više od 90 posto planiranih hidroelektrana proizvodit će malu količinu struje (manje od 10MW) i napravit će veću štetu prirodi, nego što će donijeti ekonomsku korist.

Kako bi se zaustavio gubitak biodiverziteta slatkih voda, EuroNatur i Riverwatch traže od svih evropskih zemalja i EU da sprovedu “Plavi novi sporazum za evropske rijeke”, da više ne daju subvencije za hidroelektrane, bolje zaštite vrijedne rječne dionice i donesu panevropski program obnove rijeka.

N1