Upoznajte dom ljudi sa najvišim udjelom vikinške DNK

Izdržljivim stanovnicima Shetlandskih ostrva, nikada nije nedostajalo samopouzdanja. To su, uostalom, ljudi sa najvišim udjelom vikinške DNK, pronađenim bilo gdje na britanskim ostrvima.

Sjeveroistočno od obale Škotske nalazi se arhipelag Shetland, udaljena zajednica farmera i ribara koja se davno založila za nezavisnost od ostatka Ujedinjenog Kraljevstva. Izdržljivim stanovnicima Shetlandskih ostrva (ima ih 100, ali je naseljeno tek 15ak), nikada nije nedostajalo samopouzdanja. To su, uostalom, ljudi sa najvišim udjelom vikinške DNK, pronađenim bilo gdje na britanskim ostrvima, piše Travel Magazine.

Shetland– pod vlašću vikinga 500 godina, od  15. vijeka dio Škotske

Kada sjednete u lokalni pub Douglas Arms, u Lerviku, glavnom gradu Shetlanda, lokalno stanovništvo će vam reći da se osjećaju podjednako udaljeni od Holiroda (kvart Edinburga) kao i od Westminstera. Nije namjerna zloba. Samodovoljnost dolazi kada 365 dana u godini provedete zadubljeni u divlje talase sjevernog Atlantika.

S obzirom da leže 110 milja od sjeverne obale Škotske, te su bliže Farskim ostrvima nego Edinburgu, Shetland se možda većini neće učiniti kao najočiglednija destinacija za odmor, ali ovo nekadašnje uporište Vikinga obiluje bogatstvom! Tu su epski pejzaži, ekscentrični ostrvljani, dramatične plaže i možda najveća gustina lokacija iz doba Vikinga pronađena bilo gdje u Britaniji, prenosi nationalgeographic.rs.

Zaista, teško je preći više od nekoliko metara, a da se ne spotaknete o neku ruševinu ili kamen koji stoji još od doba Vikinga.

Lervik– grad znatiželjnih lokalaca koji će vas zasmijavati na vikinškom jeziku

Dolaskom u luku Lervik trajektom iz Aberdina (12-satno putovanje), glavni grad se pojavljuje mističan, kao sa neke impresionističke slike. Pred vama se pružaju kamene kuće nasuprot zelenih brda i neba. Ali, potrebno je samo da se udaljite sa pristaništa i zakoračite u najbliži pub da bi se stroga fasada grada srušila pred vama. Žamor starosjedioca zastane kada stranac uđe kroz vrata. Vjerovatno ćete biti pozvani da se predstavite i ispričate porodičnu istoriju, politiku i pandemiju, prije nego što bend zasvira shetlandske pjesme. Znatiželja je, kao i svuda u udaljenim zajednicama, sastavni dio shetlandskog karaktera. Ali ne brinite se, uskoro ćete otkriti suptilnu neobičnost akcenta i rječnika, te djeliće vikinškog jezika koji se ovdje govorio do 19. vijeka. Riječi i fraze Norna – jezika koji se u devetom vijeku razgranao od staronordisjkog, opstaju po ostrvima, iako je posljednji tečni govornik umro oko 1850.

Kulturni identitet modernih Shetlandara bogat je izvor za istraživanje istorije, romantizma 19. vijeka i politike 21. vijeka.

“Shetland je i škotski i nordijski, a nordijski element u identitetu Shetlandera razlikuje ih od ostalih Škota”, objašnjava dr. Andrew Jenings, predavač na studijama Vikinga, Shetlanda i Orkneja na Univerzitetu “Highlands & Islands” u Lerviku. “Ali ljudi se osjećaju drugačije od onih koji žive na kopnu jer su ostrvljani, a ne zato što možda potiču od Vikinga.”

Shetland atrakcija – Festival “UP HELLY AA” u spomen na vikinge

Možda je najslavniji izraz nordijskog šetlandskog identiteta – festival Up Helly Aa u Lerviku. Održava od januara do marta, a kulminira paradom ljudi koji sa bakljama pale dugačku lađu Vikinga. Naravno, ove godine nije održan pa je odložen za 2022. godinu zbog korona virusa. Ipak, i dalje je lako uočiti tragove koje su skandinavski doseljenici urezali u selo.

U Jarlshofu, ušuškanom pored malenog aerodroma Shetland u Sumburgu, nekoliko ostataka kamenih kuća izranja ispod zelenog ruba travnjaka na ivici sivog Atlantika. Okrunjeni skeletnim ostacima utvrđenog haa (vlastelinstva) koji je izgradio prvi grof od Orkneja, ove ruševine su stare 4.000 godina. Najupečatljivije obilježje je kompletno vikinško selo koje su podigli nordijski osvajači u devetom vijeku.

Šta je ova izolovana ostrva učinilo tako pogodnim za naseljavanje?

Pa, vrijeme je svakako jedan faktor. Vjetar može ovde da duva poput bijesnog nordijskog boga, vozeći kišu bočno poput mokrih strijela. Međutim, usputna Golfska struja ostrva čini prijatno toplim. Bar u poređenju sa drugim “komadima” kopna na sličnim geografskim širinama. Jarlshof je takođe važan jer označava krajnju tačku konstantne trke u naoružanju koja je vidjela kormilarnice od gvozdenog doba. Drugo veliko mjesto Vikinga na Shetlandu je na sjevernom ostrvu Unst.

U Belmontu, Hamaru i Underhoull-u, ispod pohabane površine blata i močvarne trave izbijaju ruševine u kojima su Vikinzi trljali ribu, uzgajali ovce, rezali vunu i topili močvarno gvožđe. Na Shetlandskim ostrvima postoji još najmanje 60 neiskopanih vikinških struktura koje se probijaju kroz pašnjake. Međutim, možda je najbolji način da vidite Shetland vikinškim očima samo uronite oči u sam pejzaž obasjan vjetrom.

U Tingaholmu, zapadno od Lervika, nalazi se mjesto gdje se sazivao parlament shetlandskog vikinškog doba ili Ting. Danas tamo gotovo ništa nije ostalo, ali u ovom praznom pejzažu, sa udaljenim, usamljenim seoskim kućama, lako je zamisliti Shetland kakav je bio kada su se prvi dugački brodovi Vikinga pojavili na obali.

Zastanite na trenutak i zagledajte se u nalet minijaturnih talasa koji se lome na obali, oslušnite šapat vjetra koji se uzdiže iznad nestvarne tišine i povezaćete se, samo na trenutak, sa shetlandskom Viking dušom.