Znate li šta pokazuje izmjereni pritisak?

Mjerenje krvnog pritiska je standardni dio mnogih ljekarskih pregleda, ali detalji tog postupka možda nam ipak nisu jasni.

Krvni pritisak je sila kojom krv koja cirkulira pritišće na stijenke krvnih žila tj. arterija dok se krv pumpa iz srca. Obično se mjeri na ruku, što znači da je riječ o brahijalnoj arteriji.

Prosječan krvni pritisak varira od osobe do osobe i na njega utiče niz faktora kao što su dob, pol, prehrana, stres, tjelovježba i upotreba alkohola. Kod osobe se krvni pritisak mijenja i tokom dana, pa varira između jednog otkucaja srca između sistoličkog pritiska (maksimuma) kad srce pumpa krv, a komore su stegnute i dijastoličkog pritiska (minimuma), kad se srce odmara između otkucaja, a komore su pune krvi.

Arterijski se pritisak u pravilu mjeri živinim sfigmomanometrom (tlakomjerom). To mjerenje živinim tlakomjerom auskultatornom metodom koristi se već više od 100 godina (od konca 19. stoljeća). Aneroidni tlakomjeri na pero su manje pouzdani, a digitalni (tzv. elektronski), koji su kod pacijenata u velikoj modi, često su samo orijentacijski prihvatljivi. Sprava za mjerenje krvnog pritiska s trakom oko ruke koju ljekar koristi da bi mjerio krvni pritisak naziva se sfigmomanometar (grč.sphygmos (puls) + manometar).

Traka se postavlja oko nadlaktice, u pravilu na istoj visini na kojoj je srce te se napuhuje i steže oko ruke sve dok arterija ne bude zatvorena. Uz pomoć stetoskopa, lijekar polako smanjuje pritisak oko ruke i sluša. Ono što očekuje čuti je Korotkoff zvuk, nazvan po ruskom fizičaru koji je opisao pojavu 1905. Prvi zvuk se čuje kad je pritisak oko ruke jednak pritisku koji stvara srce, tom prilikom se probija manja količina krvi koja stvara zvuk. Lijekar bilježi pritisak pri kojem se čuje zvuk, a riječ je o sistoličkom krvnom pritisku.

Kako se pritisak oko ruke dalje smanjuje, zvuk gubi na kvaliteti i postaje slabašniji, a zatim s nestankom stiska, nestaje. Ova tišina je peti Korotkoff zvuk i pritisak koji se smatra sistoličkim.

Prema American Heart Association, krvni pritisak se rangira kao:

– Normalni krvni pritisak: 120 sistolički/80 dijastolički (ili manje)

– Predhipertenzija: 120 -139 sistolički/80-89 dijastolički (ili manje)

– Visoki krvni pritisak – 1. faza hipertenzije: 140 – 159 sistolički/90-99 dijastolički

– Visoki krvni pritisak – 2. faza hipertenzije: 160+ sistolički ili 100+ dijastolički

– Hipertenzijska kriza (potrebna hitna pomoć): 180+ sistolički ili 110+ dijastolički