Fenomen BiH: Stanovnika sve manje, gradova sve više

Broj gradova u Bosni i Hercegovini posljednjih je godina drastično povećan. Republika Srpska uskoro bi trebala dobiti deseti grad, dok Federacija Bosne i Hercegovine nakon posljednje sjednice entitetskog parlamenta broji čak 20 gradova. Stanovnika je sve manje, gradova sve više.

Proljeće u februaru i ugodnih 20-ak stepeni izmamilo je građane Laktaša na sunce i prije vremena popunilo bašte ugostiteljskih objekata. U jednom smo zatekli i Nevenu Stanić sa adresom u Njemačkoj. Po kafićima se mnogo ne govori o promjeni statusa opštine u grad, ali kakav god im je prefiks u Laktašima se, u penzionerskim danima, kaže, vidi.

“Ovo je zemlja prirode, prirodnih ljepota i nije još uvijek zagađena”, priča Stanić.

Ali, priroda nije dovoljna za promjenu statusa opštine.

Imaju nekoliko uspješnih sportskih klubova, banjska lječilišta, imaju dom zdravlja, nemaju bolnicu, nemaju srednjoškolski centar, nemaju ni uređenu autobusku stanicu. Ništa od pobrojanog ni što imaju ni što nemaju nisu uslovi za dobijanje statusa grada.

Prema važećem zakonu za promjenu statusa najvažnije je da opština ima više od 50 hiljada stanovnika ili da joj stopa zaposlenosti bude iznad prosjeka u cijeloj Republici Srpskoj. Ipak, neki bi rekli da Laktaši imaju najvažnije, adresu Milorada Dodika na svojoj teritoriji. Upravo je tokom posljednje njegove posjete promjena statusa i najavljena. Ipak, načelnik kaže, gradonačelnik bi trebao biti zbog ekonomske aktivnosti u Laktašima.

“Odmah smo nakon Banjaluke i Bijeljine po privrednoj aktivnosti. Takođe procenat i zaposlenosti i nezaposlenosti, mi smo prva opština po tome u Republici Srpskoj. Ja sam siguran da smo mi po glavi stanovnika prva privreda u Bosni i Hercegovini, to nije prisutno od juče ili od kad je Milorad Dodik na vlasti”, tvrdi Miroslav Bojić, načelnik opštine Laktaši.

Ipak, da je Milorad Dodik, iako nenadležan, kumovao promjeni statusa opštine vidjelo se i po ekspresnoj reakciji Vlade Republike Srpske koja je o Laktašima odlučivala na prvoj narednoj sjednici i to po hitnom postupku. Mnogi su se zato upitali, šta je sa ostalim opštinama? Ako je Dodik pomogao Laktašima može li predsjednica Republike Srpske Željka Cvijanović rodnom Tesliću?

“Ni Laktašima ne treba da pomaže ta činjenica što je Milorad Dodik iz Laktaša, niti Tesliću treba da pomaže činjenica što je predsjednica Republike iz Teslića. Mislim da je to upravo onaj pogrešan put kojim se razmišlja”, smatra Milan Miličević, načelnik opštine Teslić.

Iako i sam smatra da Laktaši zaslužuju status, Miličević najavljuje da će i njegov Teslić, kao opština sa više stanovnika, podnijeti inicijativu da se nazove gradom. Na jedan novi grad u Republici Srpskoj Federacija Bosne i Hercegovine ih je dobila šest – Konjic, Zavidoviće, Stolac, Orašje, Bosansku Krupu i Lukavac. Iz, po mnogima, nepravedno zapostavljenog Jajca poručuju, i oni će uskoro u prodecuru.

“Jajce jeste grad i to kraljevski, a vjerujem da će zbog tih silnih inicijativa koje vidimo na sve strane – siguran sam da ćemo vrlo brzo ponovo ući u tu proceduru“, kaže Edin Hozan, načelnik opštine Jajce.

U Federaciji Bosne i Hercegovine uslovi za dobijanje statusa grada su još jednostavniji, pa tu titulu može ponijeti i opština koja, između ostalog, ima 30 hiljada stanovnika, a zakonom nisu definisani ekonomski preduslovi. Neki od benefita gradova u odnosu na opštine, uz mogućnost povećanja administracije, ogledaju se u boljem pozicioniranju pri raspodjeli sredstava od PDV-a, koja se onda mogu usmjeriti u razvojne projekte.