Radna grupa za BiH pozvala EU da se odlučnije uključi u odgovor na krizu u BiH

Grupa Bosanaca i Hercegovaca i Amerikanca porijeklom iz BiH ujedinjenih u “Radnu grupu za Bosnu i Hercegovinu” uputila je pismo viskom predstavniku Evropske unije za vanjske poslove i politiku susjedstva Žozefu Borelju (Josep Borrell), pozivajući njega i ostale dužnosnike EU uključujući predsjednicu Evropske komisije Ursulu fon der Lejen (von der Layen) da se odlučnije uključe u odgovor na trenutnu krizu u Bosni i Hercegovini.

Kako su naveli u pismu, Evropska unija trebala bi svoje aktivnosti usmjeriti na donošenje sankcija protiv onih koji predstavljaju prijetnju miru, osigurati pojačanje misije EUFOR-a u BiH te pružiti snažnu javnu podršku autoritetu i odlukama Ureda visokog predstavnika u BiH.

Nedavna posjeta evropskog komesara za proširenje Olivera Varheljija (Varhelyi) Bosni i Hercegovini u novembru izazvala je ozbiljnu zabrinutost u pogledu opredjeljenosti EU za podršku vladavini prava, demokratskim vrijednostima i ljudskim pravima u BiH te njenom članstvu u EU, smatraju iz ove grupe.

Interesi nacionalista

– Čini se da su u razgovorima koji su se vodili tokom sastanka komesara Varheljija u novembru podržani interesi nacionalista iz reda Srba i Hrvata, koji uz podršku Ruske Federacije nastoje podrivati suverenitet i teritorijalni integritet BiH – istakli su.

Na osnovu izvještaja koji je o novembarskom sastanku sačinio šef Delegacije EU u BiH i specijalni predstavnik EU Johan Satler (Johann Sattler), bilo je jasno da za trenutnu krizu u BiH komesar Varhelji okrivljuje bivšeg visokog predstavnika Valentina Incka jer je nametnuo izmjene Krivičnog zakona kojima je zabranjeno negiranja genocida i veličanja osuđenih ratnih zločinaca.

– Komesar Varhelji je naveo da bi na lokalnom nivou trebalo provesti raspravu kako bi se postigao konsenzus i domaćim političkim predstavnicima dati priliku da donesu taj zakon. To predstavlja neopravdanu i izuzetno netačnu kritiku usmjerenu protiv Incka – rečeno je u pismu.

Podsjećaju da je Incko konzistentno i energično apelirao na domaće političare da donesu taj zakon, a donošenje takvog zakona su u prethodnim godinama dva puta predlagali delegati u Domu naroda Zlatko Miletić i Denis Bećirović, ali njegovo donošenje spriječeno glasovima delegata Kluba Hrvata i Kluba Srba.

Smatraju da je neočekivano da evropski komesar okrivi visokog predstavnika za donošenje zakona o zabrani negiranja genocida i veličanja ratnih zločinaca imajući u vidu da je on u potpunosti u skladu s pravnim principima i praksama Evropske unije.

Zakoni o zabrani negiranja genocida u EU prepoznaju da negiranje predstavlja govor mržnje kojim se negira, umanjuje zločin koji je počinjen nad ciljanom grupom i koji tu grupu čini ugroženom u pogledu ponovnog počinjenja takvih zlodjela.

BiH suočena s najvećom egzistencijalnom prijetnjom u postratnom periodu

– Donošenjem tog zakona Incko je, pored ostvarivanja historijske i pravovremene potvrde vladavine prava, nastojao one koji su preživjeli genocid, uključujući majke Srebrenice, zaštiti od implicitne prijetnje i ponovne traumatizacije uslijed takvog govora mržnje – istaknuto je u pismu.

Ističu da fokusiranost komesara Varheljija na novi zakon predstavlja skretanje pažnje vrijedno žaljenja, pošto je jasno da za trenutnu krizu treba kriviti upravo člana Predsjedništva BiH Milorada Dodika.

U izvještaju koji je visoki predstavnik Kristijan Šmit (Christian Schmidt) predočio Vijeću sigurnosti Ujedinjenih nacija upozoreno je da je uslijed eskalirajućih prijetnji miru koje čini Dodik, BiH suočena s najvećom egzistencijalnom prijetnjom u postratnom periodu, a negiranje genocida i veličanje osuđenih ratnih zločinaca jedan je od osnovnih izvora destabilizacije, upozoreno je u pismu Radne grupe za BiH.

Budući da je Varhelji bio upoznat s razgovorima o pripremama za otcjepljenje, a Narodna skupština Republike Srpske potom izglasala odluku za uspostavljanje vlastite vojske i pravosuđa, prijatelji BiH smatraju da se on trebao energično suprotstaviti takvim planovima s obzirom da bilo kakvi potezi ka otcjepljenju ne bi predstavljali ništa manje nego ostvarivanje genocidnog cilja Republike Srpske o uspostavljanju etnički homogene teritorije.

– Prijetnje Dodika i njegov plan za formiranje entitetske vojske, iste one vojske koja je počinila zlodjela nad civilima u periodu od 1992. do 1995. godine, predstavlja okrutnu ponovnu traumatizaciju preživjelih iz opsade Sarajeva, koncentracionih logora, genocida u Srebrenici te drugih zlodjela -kazali su.

Zbog svega navedenog, članovi Radne grupe za BiH apelirali su na odgovorne u Evropskoj uniji da formiraju operativni savez između Sjedinjenih Američkih Država, Ujedinjenog Kraljevstva i Evropske unije u cilju odbrane suvereniteta i teritorijalnog integriteta Bosne i Hercegovine.

Konkretno, pozvali su ih da se pridruže SAD u donošenju usmjerenih sankcija protiv Milorada Dodika i drugih koji predstavljaju prijetnju miru te da nakon rješavanja trenutne krize, imperativ bude ubrzanje pristupanja Bosne i Hercegovine EU kao pitanje restorativne pravde.

Pismo je potpisao profesor filozofije i studija holokausta i genocida na Univerzitetu Southern Connecticut Dejvid Petigru (David Pettigrew) uime “Radne grupe za BiH” koji je za Fenu potvrdio da je pismo proslijeđeno i predsjedniku Evropskog vijeća Šarlu Majklu (Charles Michel).