Sumnje na povezanost policije i kriminalnih klanova u Republici Srpskoj

Osnovni sud u Banjoj Luci odredio je jednomjesečni pritvor Mladenu Milovanoviću, glavnom inspektoru Uprave kriminalističke policije Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srpske (MUP RS), potvrđeno je Radiju Slobodna Evropa (RSE) 19. jula.

Pritvor je zatražilo Okružno javno tužilaštvo Banja Luka. Milovanović je uhapšen 18. jula u Banjoj Luci u akciji specijalne policije MUP-a RS.

U istoj akciji su uhapšeni i Predrag Vatreš i Goran Rečević, također, inspektori u MUP-u Republike Srpske, te Miloš Božović sa Cetinja, za kojim je raspisana Interpolova potjernica zbog optužbi za učešće u teškom ubistvo u Crnoj Gori 2019. godine.

Vatreš i Rečević su 19. jula pušteni da se brane sa slobode.

Istovremeno, Sud Bosne i Hercegovine odredio je mjeru pritvora u maksimalnom trajanju od 18 dana za uhapšenog Božovića, za kojeg se očekuje da bude izručen Crnoj Gori. U nedjelju naveče 18. jula, u okviru akcije, uhapšene su i još dvije osobe.

Svi uhapšeni se sumnjiče za pomaganje u skrivanju Božovića.

Uhapšeni Miloš Božović se dovodi u vezu sa takozvanim škaljarskim klanom. Prema podacima MUP-a Crne Gore, on je jedan od optuženih za podstrekavanje na ubistvo Nikšićanina Ranka Vuletića 2019. godine. Od tada se nalazio u bjegstvu, te je za njim raspisana interpolova potjernica.

Škaljarski klan je jedan od dva kotorska klana koja su u sukobu od od 2014. godine kada je u Valensiji nestalo nekoliko stotina kilograma kokaina, što je tadašnji jedinstveni kotorski mafijaški klan podijelilo na dva, “škaljarski” i “kavački”.

Kavači i Škaljari se nalaze u okolini Kotora, srednjovjekovnog grada u Bokokotorskom zalivu, na crnogorskoj obali, po kojima su dva suprotstavljena klana dobila nazive.

U proteklih šest godina u međusobnim obračunima je poginulo, prema procjenama policije, oko 50 osoba. Ubistva su počinjena u Crnoj Gori, zemljama regiona ali i u više gradova Evrope.

Posljednja hapšenja uznemirila su javnost u Republici Srpskoj, s obzirom da se neki od visokih funkcionera entitetskog MUP-a dovode u vezu sa regionalnim kriminalnim klanovima.

“Smatram da se ovdje radi o obračunu kriminalnih klanova. Ne vjerujem niti Lukaču niti Dodiku, niti ikome i smatram da je čovjek ovdje ugrožen”, kaže Banjalučanin Edin za Radio Slobodna Evropa (RSE), komentarišući hapšenje tri inspektora MUP-a RS-a, jednog od entiteta u Bosni i Hercegovini (BiH).

Osmančević ističe kako nema povjerenje u institucije i ne osjeća se sigurno. Slično razmišlja i stanovnik Banje Luke Igor koji je mišljenja da su hapšenja “predstava za javnost”.

“Vjerujem da je to još jedna u nizu manipulacija i da se samo, kao poboljša stanje, a zapravo nam se mažu oči. Ne osjećam se sigurno”, priča Igor za RSE.

U MUP-u RS-a hapšenje prikazaju kao borbu protiv kriminalaca u sopstvenim redovima.

Tako je ministar policije RS-a Dragan Lukač, nakon hapšenja, najavio kako se tu neće zaustaviti dok se u potpunosti ne riješi uloga bilo kog pripadnika MUP-a u vezi sa kriminalnim klanovima koji niz godina haraju regionom.

“Iako smo bili svjesni da će to biti velika sramota za našu policiju i da će izazvati negativne reakcije naših građana, nijednog trenutka nismo pomislili da odustanemo ili nešto prikrijemo u vezi sa ulogom naših pripadnika sa kriminalnim klanovima”, izjavio je Lukač za novinsku agenciju Srna 18. jula.

No, analitičari ističu da već godinama postoje naznake o povezanosti kriminala, politike i bezbjednosnih struktura.

Politička analitičarka, Tanja Topić, kaže za RSE kako nema odgovora na ključno pitanje, otkud pripadnici kriminalnih klanova u MUP-u RS-a.

“Ono što se kao reakcija može vidjeti jeste relativizacija, odnosno hvalospjevi zbog tih postignuća, odnosno razotkrivanja tih klanova, a da se uopšte ne postavlja pitanje kako smo došli do toga i kako smo došli do jednog takvog stanja”, ističe Topić za RSE.

Ona je mišljenja kako su posljednja hapšenja pokazala koliko malo povjerenja građani mogu imati u institucije, te kolika je isprepletenost pojedinaca na visokim funkcijama sa kriminalom u regionu.

Hapšenja policijskih zvaničnika povezanih s kriminalnim klanovima, nešto je što bi trebalo da zabrine sve građane u Bosni i Hercegovini, mišljenja je Zlatko Miletić, delegat u Domu naroda BiH (jedan od dva Parlamenta u bh. entitetu Federacija BiH) i bivši direktor Federalne uprave policije Federacije BiH.

“Mi imamo ozbiljan problem zadnjih petnaestak godina u BiH da su pojedini nosioci političkih javnih funkcija, pogotovo ovi koji su skloni izvršavanju kaznenih djela, preuzeli kroz taj neprimjereni politički uticaj i oni rukovode radom policijskih agencija, pa i pojedinih tužilaca na svim nivoima vlasti. Zato imamo ovakav stepen nepravde u BiH”, navodi Miletić za RSE.

Prema njegovom mišljenju, iz slučajeva “Dragičević” i “Memić” se uočava koliko su u BiH policijske agencije ‘jednim dijelom korumpirane’ i kakvi tu problemi postoje.

Za problem funkcionisanja MUP-a RS-a Miletić dovodi u vezu sa time što policijom ne rukovodi policijski direktor, a što bi trebao po Zakonu o policijskim službenicima, već to i dalje radi ministar.

“On postavlja i načelnike centara javne bezbjednosti i to nije slučaj sa aktuelnim ministrom, već to traje dugo godina. Tu prvo treba posložiti stvari u smislu Zakona da se zna ko šta radi i ko za šta odgovara”, kaže Miletić.

Bivši ministar bezbjednosti BiH Dragan Mektić, direktniji je u ocjenama nakon hapšenja policijskih inspektora. On tvrdi da posljednja akcija u MUP-u RS-a predstavlja “borbu klanova”, kako unutar MUP-a, tako i unutar vladajućeg Saveza nezavisnih socijaldemokrata (SNSD).

“Sve je povezano sa trgovinom drogom”, tvrdi Mektić, dodajući kako je o tome govorio još i prije nekoliko godina, te da bi se u cijelu slagalicu mogla posložiti i neka ranija ubistva na teritoriji RS-a, kao i hapšenja policajaca.

“Veze sa škaljarskim klanom ili kavačkim klanom, jeste jednako droga. Pa, ne bi se tukli ili ubijali, ili radili za jedan ili drugi klan da je u pitanju prodaja prskalica”, ističe Mektić.

Mektić tvrdi da trenutno postoji jasna podjela u MUP-u RS-a na ljude bliske ministru Draganu Lukaču i one druge bliske direktoru policije RS-a Siniši Kostreševiću.

“Vidite vi, kad kažu da je uhapšen Milovanović, vrlo blizak Kostreševiću, ili za nekoga pomenu, vrlo blizak Lukaču. Šta to znači, da postoje dva klana, kao kod kavačkog i škaljarskog klana”, navodi Mektić.

opozicionim strankama u RS-a ističu kako će tražiti da im se u Narodnoj skupštini Republike Srpske pojasni akcija “čišćenja sopstvenih redova”.

To je za RSE najavio šef poslaničkog kluba opozicione Srpske demokratske stranke (SDS) u Narodnoj skupštini RS-a Miladin Stanić. Istakao je da će opozicione stranke, nakon ljetne pauze, potencirati na raspravi o toj akciji, s obzirom da se radi o “upletenosti visokih funkcionera entitetskog MUP-a u regionalne kriminalne klanove”.

“Kriminal u policiji dolazi od samog vrha RS-a i teško je tu doći do pravog puta. Tražićemo onda kada vidimo šta znači ta ministrova (Dragan Lukač) prijetnja da će biti još hapšenja”, kaže Stanić.

Iz Vlade Republike Srpske nisu odgovorili na upit RSE da li će tražiti odgovornost aktuelnog ministra policije Dragana Lukača zbog hapšenja.

Iz Tužilaštva BiH je saopšteno da su ispitali Miloša Božovića u svojstvu svjedoka, u slučaju koji vode protiv Darka Eleza i drugih.

Tužilaštvo BiH već duže vremena sprovodi obimnu istragu u predmetu Darko Elez i drugi, u kojoj se istražuju elementi organizovanog kriminala, povezani sa više teških krivičnih djela, među kojima su organizovani kriminal, ubistva, pljačke transporta novca i druga kaznena djela na području Bosne i Hercegovine.

Eleza je početkom marta u BiH isporučila Srbija.

U međuvremenu, Božović je predat u nadležnost Suda BiH, a iz Tužilaštva BiH je saopšteno da je saslušan u svojstvu svjedoka u predmetu Darko Elez i dugi.