Prednosti i rizici legalizacije kanabisa

Hiljadama godina je poznato dejstvo kanabisa, biljke koja potiče iz centralne Azije, a od milošte je zovu marihuana, trava ili vutra, u varijacijama i hašiš. U pitanju je konoplja od koje može da se spravlja tekstil, ali i opojno sredstvo u kojem neki uživaju, a drugi se njime liječe.

Prema ispitivanju Global Drug Survey za prošlu godinu, kanabis je poslije alkohola najkorištenija droga na svijetu, čak više od duvana. Ispitivanje doduše nije reprezentativno, ali po njemu kanabis najviše konzumira omladina, piše Deutsche Welle.

Bio legalan ili ne, kanabis je omiljen i lako se do njega dolazi. Da li je to opasna početnička droga ili čudotvorno sredstvo? O tome se mnogo priča u Njemačkoj gdje nova vlada namjerava legalizaciju, a pojavio se posljednjih mjeseci niz studija sa različitim rezultatima.

Poboljšava seks, štiti od korone?

Neke studije djeluju šašavo, poput jedne svježe sa univerziteta u španskoj Almeriji, koji tvrdi da oni koji puše travu imaju bolji seks i jače orgazme.

“To pobošljanje u pravilu ima veze sa smanjenjem straha i stida, što olakšava seksualnu vezu”, pišu naučnici. Isto važi za alkohol.

Prošle sedmice su istraživači sa Državnog univerziteta Oregona (SAD) predložili kanabinoide za liječenje kovida. Navode da je njihova studija pokazala da se dvije kiseline iz kanabisa vezuju za spajk-protein i sprečavaju da virus prodre u ćelije. Ove kiseline, za razliku od poznate supstance THC, nemaju psihoaktivno dejstvo.

Doduše, opiti nisu sprovođeni na ljudima, već na kulturama ćelija u laboratoriji. Uz to, kanabinoidi ne mijenjaju vakcine niti bi iko trebalo da duva neprestano u nadi da ga to štiti od virusa. Jer, kiseline pri zagrijavanju gube svojstva potrebna da se uopšte vežu za spajk-proteine.

Trava zatupljuje

Druge studije koče oduševljenje marihuanom kao biljkom čudotvorkom. Poznato je da kanabis vodi kognitivnim deficitima, posebno utičući na mozak koji se još razvija – dakle kod omladine, koja najviše i puši travu. Čeoni režanj mozga potpuno sazrijeva tek sa dvadeset i nešto godina.

U stručnom časopisu Addiction su nedavno kanadski stručnjaci analizirali deset studija na ovu temu, na osnovu podataka 43.000 testiranih osoba. Intoksikacija kanabisom, pišu, vodi kognitivnim ograničenjima male ili srednje težine, recimo kad se radi o donošenju odluka, potiskivanju neprimjerenih reakcija, učenju kroz čitanje i slušanje i, uopšte, rješavanju problema razmišljanjem.

“Konzumiranje kanabisa kod omladine može voditi nižem nivou obrazovanja, a kod starijih lošem izdanju na poslu i opasnoj vožnji. Te posljedice mogu biti još jače pri redovnom i jakom konzumiranju”, kaže doktor Aleksandr Dima, profesor psihijatrije na Univerzitetu u Montrealu.

I dalje nije nađena direktna veza kako kanabis može dugoročno da zatupi čovjeka. Sporno je i da li posljedice ostaju samo na mladom mozgu, ili i na već razvijenom. Ali nesporno je da, na osnovu studija, oni koji mnogo duvaju imaju niži koeficijent inteligencije i manje uspjeha u školi ili na studijama.

Druga studija iz prošlog juna daje indicije zašto kanabis više šteti mladom mozgu. Na osnovu skenera mozga kod 800 mladih, moždani korteks bio je znatno tanji kod onih koji redovno puše marihuanu. I to posebno prefrontalni korteks, a u tom moždanom regionu se kontrolišu impulsi, rješavaju problemi i planira. Oni sa tanjim korteksom bili su impulsivniji i lošije koncentrisani.

Izaziva psihičke probleme?

Redovno uživanje kanabisa posebno kod mladih češće vodi psihozama, pokazala je jedna studija obavljena širom Evrope 2020. godine. Psihijatri sa Univerzitetske klinike u Ulmu su između 2011. i 2019. uočili osam puta više psihoza što pripisuju i povećanom udjelu THC-a u džointima.

Jer, jedna britanska studija je ranije pokazala da je nivo THC u travi koja se prodaje po Evropi između 2006. i 2016. godine otišao sa prosiječnih osam odsto na sedamnaest odsto.

Ta studija pokazuje da je istovremeno opao udio kanabidoidnog ulja (CBD) koje ublažuje dejstvo THC. To ulje je u medicini priznato kao izuzetno sredstvo protiv bolova, recimo kod pacijenata sa tumorom, multipleks sklerozom ili artritisom.

Često duvanje u mladosti može osim psihoza da poveća šanse za razvoj anksioznosti, bipolarnog poremećaja i depresija. Doduše, i dalje je sporno šta je starije, kokoš ili jaje? To jest, da li kanabis izaziva ove poremećaje ili omladinci sa takvim problemima češće posežu za kanabisom?

Legalna droga bila bi kvalitetna

Uprkos upozorenjima, marihuana je bila i ostala omiljeno ilegalno sredstvo među omladinom. Debate o legalizaciji koje se vode u Njemačkoj i drugdje pokazuju da je društvo očito spremno da barem raspravlja u uvođenju opojnog sredstva u legalne tokove.

„Uvodimo kontrolisano izdavanje kanabisa odraslima u svrhe uživanja u licenciranim prodavnicama“, piše u koalicionom ugovoru nove njemačke Vlade koju čine socijaldemokrate, Zeleni i liberali. Ideja je da trava bude kvalitetna, da se zaštiti omladina i isuši crno tržište. Poslije četiri godine bi trebalo procijeniti uticaje na društvo.

Prema Njemačkom udruženju konoplje, kanabis koji se diluje na ulicama posljednjih godina sve se češće siječe pijeskom, šećerom, staklom i začinima. Ili se pak prska sintentičkim supstancama koje žestoko pojačavaju uticaj THC, vode trenutnim psihozama ili kolapsu kardiovaskularnog sistema.

Donošenje zakona u Njemačkoj, međutim, neće biti ekspresno jer svašta još treba odvagati. Kanabis se često smatra početničkom drogom, poslije koje slijede jače. Ipak, većina ljubitelja marihuane navodi da je prije nje pušila duvan i pila alkohol, pa bi te dvije legalne supstance mogle da se označe početničkim drogama.

Zagovornici legalizacije kažu da bi čista supstanca, sa tačno određenim udjelom THC, znatno smanjila rizike. Kažu i da bi omladina otvorenije mogla da u školi i kod kuće priča o kanabisu i, ako treba, ode na terapiju.

Zato već ima glasova koji kažu da bi zakonodavac džabe krečio ako bi legalizovao kanabis samo za punoljetne. Jer, mlađi bi i dalje bili okrenuti crnom tržištu.